MÜZİK ESTETİĞİNİN KADİM DOĞUŞU: KRAL DAVUD VE MEZMURLAR

 

Gevrekzade Hafız Hasan Efendi'nin  kaleme aldığı musıki risalesinin bizlere aktardığı bilgilere göre musiki nazariyatının kaynağının Kral Davud'un (Davud Peygamberin) (mö.1055-974) olduğu ve müzik bilginleri ile alimler tarafından bu konuda fikir birliğine varıldığı ifade edilmektedir. Kral Davud'un (Davud Peygamberin) kutsal kitabı Zebur'daki metinleri incelediğimizde Tanrı'yla ilahi bağını müzik yolu ile güçlendirdiğini bizlere de şükrümüzü bu yolla ifade edebileceğimizi göstermiştir. İncelediğimiz örnek metinlerdeki dua ve beyitler şöyledir:

7.MEZMUR

"17 Şükredeyim doğruluğu için RAB'be,

Yüce RAB'bin adını ilahilerle öveyim."

9.MEZMUR

"1 Ya RAB, bütün yüreğimle sana şükredeceğim,

Yaptığın harikaların hepsini anlatacağım.

2 Sende sevinç bulacak, coşacağım,

Adını ilahilerle öveceğim, 

ey Yüceler Yücesi!"

13.MEZMUR

"5 Ben senin sevgine güveniyorum,

Yüreğim kurtarışınla coşsun.

6 Ezgiler söyleyeceğim sana, ya RAB,

Çünkü iyilik ettin bana."

28.MEZMUR

"7 RAB benim gücüm, kalkanımdır,

O'na yürekten güveniyor ve yardım görüyorum.

Yüreğim coşuyor,

Ezgilerimle O'na şükrediyorum."

33.MEZMUR

"1 Ey doğru insanlar, RAB'be sevinçle haykırın!

Dürüstlere O'nu övmek yaraşır.

2 Lir çalarak RAB'be şükredin,

On telli çenk eşliğinde O'nu ilahilerle övün.

3 O'na yeni bir ezgi söyleyin,

Sevinç çığlıklarıyla sazınızı konuşturun."

47.MEZMUR

"5 Rab Tanrı sevinç çığlıkları,

Boru sesleri arasında yükseldi.

6 Ezgiler sunun Tanrı'ya, ezgiler;

Ezgiler sunun Kralımız'a, ezgiler!

7 Çünkü Tanrı bütün dünyanın kralıdır,

Maskil sunun!"

68.MEZMUR

"24 Ey Tanrı, senin zafer alayını,

Tanrım'ın, Kralım'ın kutsal yere törenle gelişini gördüler:

25 Başta okuyucular, arkada çalgıcılar,

Ortada tef çalan genç kızlar."

Ve bunlar gibi pekçok metinde daha Kral Davud'un (Davud Peygamberin) şükrünü müzik yolu ile ifade ettiğini görebileceğiniz Mezmurlar pek çoktur. 

Son örnek olarak da onun bu konuda en içten duasının yer aldığı 57.Mezmur örneğinden sonra tespitlerimize geçebiliriz:

57.MEZMUR

"7 Kararlıyım, ey Tanrı, kararlıyım,

Ezgiler, ilahiler söyleyeceğim.

8 Uyan, ey canım,

Uyan, ey lir, ey çenk,

Seheri ben uyandırayım!

9 Halkların arasında sana şükürler sunayım, ya Rab,

Ulusların arasında seni ilahilerle öveyim."

 Müzik sanatının Tanrı'yla doğrudan bir bağı olduğuna  önceki yazılarımızda değinmiştik.  Antik çağlardaki filozof ve bilginlerden  18. yüzyılın sonuna kadar  müzik, düşüncesinde ilahi bağ daima var olmuştur. Nitekim ruhundaki iyilik, şükür ve minnet duygularını Tanrısal güzellikle buluşturma düşüncesi sanattaki estetik akımının temel felsefelerinden olup,  müziğe yansıyan en belirgin varlığı ilk olarak Kral Davud'un (Davud Peygamberin) Mezmur ilahilerinde görülmektedir. Bu ilahilerde gözlemlediğimiz makamlar "Zambaklar Makamı" ile "Mahalat Makami", ilahi formları "Mezmur, Maskil ve Miktam", çalgılar "Lir, Çeng, Tef ve Boru" olarak yer almaktadır. Müzik formları ve notalar hakkında daha detaylı bilgi edinmek isterseniz Değerli Hocamız Sn.Cem Behar'ın Pan Yayıncılık'tan çıkan  "Ali Ufkî ve Mezmurlar" eserini okuyabilirsiniz. 

Dolayısıyle Müzik düşüncesinin manevi formda ilk ve en kadim çıkış noktası olan Kral Davud'un (Davud Peygamberin) kutsal kitabı olan Zebur'da; Kral Davud (Davud Peygamber) Rab'be temiz duygularını, şükrünü ve sevincini musiki yoluyla ifade ediyor, halkına ve tüm insanlığa da bunu öğretiyor. Yani sanattaki estetik değerlerde yer alan ruhun güzele açılması ve ilahi bağını kurması arzusu ve düşüncesi ilk olarak Kral Davud'un (Davud Peygamberin) o zarif Tanrısal bağı kutsal kitabı Zebur'da Mezmur ilahilerindeki müzik yolu ile form buluyor. Dolayısıyle 19.yüzyılın sonuna kadar verilen tüm Dünya Müziği eserlerinde, teori kitaplarında, bestelerde ve  lirik şiirli eserlerde Kral Davud'un (Davud Peygamberin) Antik İsrail'in ve Doğu'nun Tanrısal güzellikteki musiki düşüncesi, müzik estetiğinde kadim bir çıkış noktası olarak yer alıyor.

BIBLIYOGRAFYA

Antik Müzikler için örnek güzel bir albüm

https://youtu.be/TpA17Oy0nK8

KRAL DAVUD - ZEBUR

AHMET HAKKI TURABI - GEVREKZADE HAFIZ HASAN EFENDI MUSIKI RISALESI

RAĞBET YAYINLARI - ISTANBUL -2005

CEM BEHAR - ALI UFKI VE MEZMURLAR- PAN YAYINCILIK - ISTANBUL-1990